Budama Teknikleri Nelerdir?

Ağaç budama işlemi yapılacağı zaman ağacın hangi amaçla budanacağı önceden belirlenmelidir. yapılmak istenen budama tekniğine uygun bir şekilde yapılmalıdır. Ağaç budama işlemlerinde birçok farklı budama teknikleri kullanılmaktadır. Ağaçlarda kullanılacak olan budama teknikleri ağaçların durumuna ve türüne göre değişmektedir. Kentsel ağaçlara uygulanacak olan budama teknikleri ile meyve ağaçlarına uygulanan budama teknikleri aynı değildir. Budama teknikleri daha çok meyve ağaçları için kullanılan bir işlemdir. Budama Teknikleri Ağaçların doğal gelişim dönemlerinde gerçekleştirilen budama işlemlerinde farklı olarak özel alanlardaki ağaçlar değişik şekil ve biçimlerde budanmaktadır. Şekil verme amaçlı yapılan budamalar ağaçlar erken yaşlarda iken ve sık bir şekilde yapılırsa istenilen görünüm kazandırılabilir. Ayrıca ağacın bulunduğu yerin özelliğine göre tepe boy ve genişlikte şekil verme imkanı sağlar. Ancak bu ağaç budama uygulamaları her yerde ve her ağaç türünde uygulanmaz. Budama Teknikleri Nelerdir? Ayrıca belli bir büyüme oranına ulaşmış ileri yaşlardaki ağaçlarda istenilen verimi ve sonucu vermez. Dünyada birçok ülkede yüzyıllardan beri tarihi meydan ve saray bahçelerinde bu tür uygulamaları görmek mümkündür. Bu ağaç budama uygulamaları estetik bir görünüm sağlar. Ağaçlarda uygulanacak olan budama teknikleri ve şekilleri ağaçlara göre farklılık göstermektedir. Ancak çok kullanılan budama şekilleri şunlardır:

• Goble şekli Budama
• Doruk Dallı şekil budama
• Piramit şekli budama
• Palmet şekli budama

Budama şekilleri ve teknikleri genel olarak meyve ağaçlarında uygulanmaktadır. Ancak şehir içerisinde bulunan kentsel ağaçlarda da budama şekilleri ve budama teknikleri uygulanabilir. Budama şekilleri ve budama teknikleri yapılmadan önce ağaçların durumu ve budamanın amacı belli olmalıdır. Ağaç budama teknikleri Ağaçlarda ister meyve ağaçları olsun isterse kentsel ağaçlar olsun budama belli bir amaç doğrultusunda yapılmalıdır ve budamayı yapacak olan kişiler ağaçların fizyolojik yapısından ve budama işleminde iyi anlayan bu konuda eğitimli kişiler olmalıdır.  Meyve ağaçlarına genel olarak çok yağışlı ekolojilerde “goble” ve “palmet”, az yağışlı ve kurak ekolojilerde ise “doruk dallı” ve “piramit” şekilleri verilmektedir. Bu budama şekilleri detaylı bir biçimde şu şekilde açıklaya biliriz.

Goble şekli Budama

Goble şekli budama uygulaması ağaçlara uygulanacağı zaman fidan olarak dikiminden itibaren her sene uygulanması gereken bir yöntemdir. Yalnıza bir sefer yaparak ağaça istenilen şekil verilemez. Zamana yayılarak uygulanmalıdır. Goble şekli verme işleminde ilk senede yapılacak olan işlemler şunlardır.  Genellikle nemli bölgelerde uygulanan bu şekil uzun yıllardır ülkemizde ve dünyada kullanılmaktadır. Üç ana daldan oluşan bu şekil hemen hemen tüm meyve ağaçları için uygundur. Ağaç budama teknikleri Fidan dikildikten hemen sonra topraktan 40-60 cm yükseklikten kesilir.

Goble Ağaç Budama

Bu arada fidanların gübreleme, sulama ve zararlılarla mücadele gibi bakım işlerine ayrı bir özen gösterilir. İlkbahar periyodu içerisinde gelişmesini sürdüren fidanlara Temmuz-Ağustos aylarında ilk şekil verilir. Fidan üzerinde aralarında 5-10 cm mesafe bulunan gövde ile 45°-60°’lik açı yapan ve gelişme kuvvetleri hemen hemen aynı olan üç ana dal seçilir. Bunların dışındaki dallar varsa eğilir, bükülür. Böylece birinci yılda yapılan işler sona erer. Ağaçların ilk yılında ağaç fidanlarına goble şeklinin verilmesi şu şekildedir.

• Şekil kazandırılmak üzere tepesi kesilmiş bir senelik fidan
• Aynı fidanın budanmadan önce
• Budandıktan sonraki durumu

İkinci yılda bir kış periyodu geçiren fidanlarda her türlü bakım özenle uygulanır. Bu şartlarda fidan üzerindeki sürgünlerde kuvvetli bir vegetatif gelişme sağlanır. Temmuz-Ağustos aylarında her anadal üzerinde biri yardımcı dal, diğeri anadalın devamı olmak üzere iki dal seçilir (Şekil 8.2). Yardımcı dal ana dalla rekabet etmeyecek kuvvette ve 10-20 cm uzaklıkta olmalıdır. Ağaç budama teknikleri Aynı yıl içerisinde seçilen yardımcı dallar belli bir uzunluk üzerinden kesilir. Yalnız 40-60 cm’nin altında gelişme gösteren dallara dokunulmaz. Aynı işlemler üçüncü yılda devam ettirilir. Yalnız üçüncü yılda yardımcı dallar bir önceki yılın aksi istikametinde seçilir. Daha önceki yıllarda eğilmiş ve bükülmüş dallar ise kesilir.

Doruk Dallı şekil budama

Bu ağaç budama şekli yağış oranı az olan, nem oranı düşük ve güneş ışıklanma durumunun yüksek olduğu coğrafi bölgelerde uygulanmaktadır. Bu budama şeklinin goble budama şeklinden tek farkı üç ana daim ortasında bir doruk dalının bulunmasıdır.  Doruk dallı şekil budaması ağaçlara fidan dikiminden itibaren her sene uygulanması gerekmektedir. Yalnızca bir sefer şekil budaması yapmak ağaçların istenilen şekle kavuşmasına olanak sağlamaz. Doruk dallı şekli budaması işlemini ağaçlarınıza uygulayacağınız zaman bu konuda gerekli bilgi ve donanıma sahip olan kişilere işlem yaptırmaya özen gösterin. Aksi durumda beklenmedik sonuçlar ile karşılaşabilirsiniz. Fidan dikildikten hemen sonra topraktan 40-60 cm yükseklikten 4-5 cm uzunluğunda bir tırnak bırakılarak kesilir. Doruk Dallı şekil budama Fidanlar gelişmeye bırakılarak bu arada her türlü kültürel işlemler özenle uygulanır. Yaz gelişme periyodu içerisinde Temmuz-Ağustos aylarında fidana ilk şekil verilir. Fidanın gövdesi üzerinde eşit kuvvette gelişmiş, gövde üzerinde düzgün dağılmış 3 ana dal ile bunların ortasında gelişen ve gövdenin devamını oluşturan bir doruk dalı seçilir. Seçilen dalların gövde ile yaptıkları açıların 45-60 derece olmasına dikkat edilir. Bu seçimden sonra fidan üzerindeki diğer dalcıklar kesilmez, eğilip bükülerek gelişmeleri önlenir. Budama Teknikleri Doruk dalı olarak seçilen dalcığın dik büyümesini sağlamak amacıyla bu dal daha önce bırakılan tırnağa bağlanır. Yaz periyodunu takip eden kış dinlenme periyodunda, eğer fidanlara ilk şekil verilmemişse öncelikle şekil verme işlemi uygulanır.

Doruk dallı budama

Budama Teknikleri Nelerdir? Daha sonra ana dal olarak seçilen dallar 40-60 cm’nin üzerinde bir gelişme göstermişlerse bu uzunlukta kesilir, aksi takdirde dallara dokunulmaz. Doruk dalı üzerinde oluşan dalcıklara dokunulmaz; bunlardan bağ olarak yararlanılır. Dallar arasında gelişme yönünden bir denge bulunmuyorsa, zayıf gelişen daim uzunluğu dikkate alınarak diğerleri kesilir, kuvvetli gelişen dalın arası genişletilir, zayıf gelişenin ise arası daraltılır. Budama Teknikleri İkinci yılda ilkbahar gelişme periyodunun başlaması ile yeni dallar oluşmaya başlar ve daha önce seçilen dallar gelişmelerim devam ettirir. Yaz gelişme periyodunun ortasında Temmuz-Ağustos ayı içerisinde her ana dal üzerinde iki, doruk dalında bir dalcık seçilir (Şekil 8.4). Geri kalan dallar eğilir bükülür. Ana dallar üzerinde. Doruk Dallı şekil budama İkinci yılda fidana doruk dalı şeklin uygulanması seçilen yardımcı dalların aynı yönde, doruk dalı üzerinde seçilecek dalcığın ise doruk dalının devamını oluşturacak yönde olması gerekir. Doruk dal ile ana dallar üzerindeki diğer dalcıkların kesilmeyerek karşılıklı olarak bağlanması gerekir. Budama Teknikleri Nelerdir? Bu şekilde kış dinlenme periyoduna giren fidanlar bu dönem içerisinde gözden geçirilerek eksiklikler varsa hatalar giderilir. Daha sonra doruk ve ana dallar belirli bir uzunluktan kesilir. Dallar 40-60 cm üzerinde bir gelişme göstermişlerse kısaltılır, aksi halde dokunulmaz. Buna paralel olarak yardımcı dallar üzerinde de genel prensiplere uygun bir kısaltmaya gidilir. Üçüncü yılda da bir önceki yılda yapılan uygulamalar aynen tekrar edilir. Yalnız yardımcı dal seçiminde, seçilen yardımcı daim bir önceki yılın aksi yönünde olmasına dikkat edilmelidir. Böylece ağacın tacında simetri ve denge sağlanmış olur.

Piramit şekli budama

Piramit şekli budama yöntemi ağaçlara uygulanacağı zaman fidan dikim anından itibaren ağaçlara uygulanmalıdır. Ayrıca istenilen şeklin kazanılması için de fidan dikiminden itibaren her sene düzenli bir şekilde yapılmalıdır. Budama Teknikleri Nelerdir? Ağaçlara uygulanacak olan piramit şekli budama tekniği bu alanda uzman olan kişiler tarafından yapılmalıdır. Budama Teknikleri Nelerdir? Ağaçların fizyolojik yapısından ve budama işleminden anlamayan kişiler tarafından piramit şekli budama işlemi ağaçlara istenilen şeklin verilememesine ağaçların ciddi zararlar görmesine hatta ağaçların ölmesine bile sebep olabilir. Bundan dolayı şekil budaması veya normal budama olsun işlem yapacağınız zaman bu konu hakkında eğitimli ve bilgili kişilerden yardım almayı ihmal etmeyin.  Dalların gövde üzerinde dağılışlarına göre spiral ve katlı olmak üzere iki şekli vardır. Daha dikine büyüme özelliğine sahip olan armut gibi meyvelere uygulanır. Spiral piramitte dallar gövde üzerinde muntazam olarak dağılmaktadır. Piramit şekli budama Katlı piramitte ise üç dal bir araya gelerek gruplaşmakta ve kat oluşturmaktadır. Birinci kat ile ikinci kat arasındaki mesafenin 110 cm, ikinci ile üçüncü kat arasındaki mesafenin 100 cm, üçüncü ile dördüncü kat arasındaki mesafenin 90 cm olmasına dikkat edilmesi gerekmektedir. Budama Teknikleri Nelerdir? Bu şekilde katlar, aralarındaki mesafe 10’ar cm azaltılarak oluşturulmaktadır.

Piramit budama

Piramit şeklinde fidanlar 60-80 cm yükseklikten, 3-4 cm’lik bir tırnak bırakılarak kesilir. İlkbahar gelişme periyodu ile birlikte fidandaki gözler sürmeye başlar. Yaz gelişme periyodunda Temmuz-Ağustos ayları içerisinde gövde üzerinde düzgün olarak dağılmış, gelişme kuvvetleri eşit olan üç ana dal ile gövdenin devamım sağlayacak olan doruk dalı seçilir. Diğer dallar ise kesilmeyip eğilip bükülerek gelişmesi engellenir. Kış gelişme periyodu içerisinde yazın yapılan işler gözden geçirilir. Eğer ana dallar ve doruk dal arasında gelişme yönünden bir denge mevcut ise dallar 60-80 cm üzerinden kesilir. Eğer ana dallar arasında gelişme yönünden bir dengesizlik mevcut ise daha önce belirtilen önlemlerle bu dengesizliğin giderilmesine çalışılır. Budama Teknikleri Nelerdir? İkinci yıl yaz gelişme periyodu içerisinde her ana dal üzerinde bir tanesi ana daim devamını sağlayacak, diğeri ise yardımcı olmak üzere iki dalcık seçilir. Her ana daim üzerindeki yardımcı dalların aynı yönde olmasına dikkat edilir. Ana ve doruk dalı üzerindeki diğer dalcıklar ise karşılıklı çekilerek bağlanır. Budama Teknikleri Nelerdir? Takip eden kış periyodu içerisinde herhangi bir müdahale yapılmaz. Sadece yazın yapılan işler kontrol edilir, varsa eksiklikler giderilir ve gerekli kısaltmalar yapılır. Üçüncü yıl içinde ağacın gelişmesi toplu olarak incelenir. Karşılıklı bağlanmış dallar çözülmüşse tekrar bağlanır. Ana dallar 50-60 cm’den fazla gelişme göstermişlerse bu dallar 50-60 cm uzunluktan kesilir. Ayrıca ana dallar ile yardımcı dallar arasında denge sağlanmasına çalışılır. Doruk dalı ise 110-120 cm yükseklikten 3-4 cm tırnak bırakılarak kesilir. Bundan sonra ikinci kat oluşturulmasına başlanır.

Palmet şekli budama

Palmet şekli budama işlemi meyve ağaçları ve kentsel ağaçlardaki tüm ağaçlarda kullanılan bir budama şeklidir. Palmet şekilleri kendi içinde coğrafi özelliklere göre de farklılık göstermektedir. Bütün ağaç türlerinde budama şekilleri yapılacağı zaman ağaçların durumları iyi bir şekilde analiz edilmeli ve buna göre işlem yapılmalıdır. Budama Teknikleri Nelerdir? Ayrıca ağaçlara verilecek olan şekiller fidan olarak dikim anlarından itibaren belli periyodik düzen içerisinde devamlı yapılması gereken uygulamalardır. Palmet şekli budama işlemi her sene belli bir düzen içerisinde ağaçlara fidan olarak dikildiklerinden itibaren yapılmaya başlanmalıdır. Şekil budamaları uygulanacağı zaman coğrafi iklim koşulları göz önünde bulundurularak işlem yapılmalıdır. Bu şekilde, dallar bir düzlem üzerinde yayılır. Palmet şekli budama Dünyada değişik etkiler altında birbirinden farklı palmet sekileri geliştirilmiştir. Yumuşak ve sert çekirdekli meyvelerin çoğunda uygulanabilen palmet şekillerinden ülkemizde en yaygın olarak kullanılan; yatay veya meyilli palmettir. İkisi arasındaki fark ana dalların gövde ile yaptıkları açıdır. Meyilli palmette bu açı 45°-60° iken, yatay palmette 90°’dir. Fidanlar dikildikten sonra 40-60 cm yükseklikten 3-5 cm tırnak bırakılarak kesilir. İlkbahar gelişme periyodundan itibaren özenle gerekli bakım yapılan fidanlar gelişmeye başlar.

Palmet budama

Budama Teknikleri Nelerdir? Temmuz-Ağustos aylarında fidanlara şekil verilmeye başlanır. Bu amaçla her fidanda iki ana dal ile bir de doruk dalı seçilir. Diğer dalların gelişmesi engellenir. İki ana daim gövdenin her iki yanında, gövde ile 45°-60° açı yapması istenir. Bunu sağlamak için bahçede ya sabit telli sistem bulunur veya ağacın dalları daha önceden hazırlanmış söğüt veya kavaktan yapılmış herekler ile bağlanır. Kış dinlenme periyodu içerisinde yazın yapılmış olan işler gözden geçirilir. Seçilen dallar 60-80 cm uzunlukta kesilir. İkinci yıl fidanların bakımları eksiksiz yerine getirilirken Temmuz-Ağustos aylarında ikinci kat oluşturmak üzere yine fidanın üzerinde ilk yılda olduğu gibi iki ana dal ve doruk dalının devamı seçilir. Bu şekilde palmet sisteminde her yıl veya iki yılda bir, bir kat oluşturulur. Budama Teknikleri Nelerdir? Ancak beş kattan daha fazlasına müsaade edilmemelidir. Katlar arasındaki uzaklık, toprak ve ekolojik şartlara göre değişmektedir. Palmet şekli budama Ancak her kat bir önceki kattan en azından 10-20 cm daha yüksekte oluşturulmalıdır. Palmet şekli budama uygulaması yapılacağı zaman en çok dikkat edilmesi gereken husus budamayı kimin ve hangi aletler ile yapacağıdır. Ağaç budama işlemleri bilgi ve birikim isteyen uygulamalardır. Yanlış, hatalı ya da eksik yapılan budama işlemleri ağaçların gelişimini, verimini, sağlığı ve ömrünü etkilemektedir. Budama Teknikleri Nelerdir? Bundan dolayı ağaç budama uygulamasının bu konu hakkında eğitimli, bilgi ve tecrübeli kişiler tarafından yapılması ve budamaya uygun aletlerle yapılması gerekmektedir. Yanlış yapılan budama işlemleri ağaçların sağlığını ve gelişimini olumsuz yönde etkiler hatta ağaçların ölümüne bile sebep olabilir. Ağaç budama konusunda teknik yardım almak için bizi arayarak bilgi edinebilirsiniz.